ଲେଖା: ଶିଶିର ସାହୁ ମନୋଜ
ଗୋଟାଏ ଶବ୍ଦ ଅଛି ‘ଜାୟାଜୀଵ’ ଏହାର ପର୍ଯ୍ୟାୟଵାଚକ ‘ଜାୟାନୁଜୀଵୀ’ ଓ ‘ଜାୟାଜୀଵୀ’ ଅଟେ । ବହୁଵ୍ରୀହି ସମାସ ଦ୍ଵାରା ‘ଜାୟା’ ଓ ‘ଆଜୀଵ’ ଶବ୍ଦକୁ ଯୋଡ଼ି ଶବ୍ଦଟି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଜାୟା ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ସ୍ତ୍ରୀ ଵା ପତ୍ନୀ ଅଟେ ।
ଏହି ଶବ୍ଦର ନିମ୍ନଲିଖିତ ଅର୍ଥରେ ଵ୍ଯଵହାର ରହିଛି,
୧. ଯେଉଁ ଲୋକ ସ୍ତ୍ରୀ ଦ୍ବାରା ଜୀବିକାନିର୍ଵାହ କରେ (A house-husband)
୨. ଭଡ଼ୁଆ (भडवा; a cock-old)
୩. ନଟ ଵା ନାୟକ (An Actor)
ଦୀନକୃଷ୍ଣ ତାଙ୍କ ରସକଲ୍ଲୋଳରେ ଏହି ଅର୍ଥରେ ଜାୟାଜୀଵର ଵ୍ଯଵହାର କରି ଲେଖିଛନ୍ତି:
“କି ତୋ ସାହସ ଜାୟାଜୀଵ ପ୍ରାୟେ,
କିବା ଏହାଠାରେ ଏଡ଼େ ନିର୍ଦ୍ଦୟେ ।।”
୪. ଵକପକ୍ଷୀ (The heron)
ଵକ ଵା ଵଗକୁ ‘ଜାୟାଜୀଵ’ ଏହାର ଏକ ଵିଶିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଗୁଁ କୁହାଯାଏ । ଦେଖାଯାଇଛି ଯେ ଵଗୁଲୀ ଡିମ୍ବ ପ୍ରସଵ କଲାପରେ ବଗ ଉକ୍ତ ଡିମ୍ବକୁ ଉଷୁମାଏ । ଵଗୁଲୀ ପଦାକୁ ଚରିଵାକୁ ଯାଏ ଓ ଵଗକୁ ଆଣି ଅଧାର ଯୋଗାଏ। ଏଥିପାଇଁ ଵଗର ଏଭଳି ନାମ ରହିଛି ।
© ଶିଶିର ସାହୁ ମନୋଜ
ଲେଖା: ଅମ୍ବିକା ପଟ୍ଟନାୟକ ∼ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଶ୍ରୀଧର ସ୍ୱାମୀ : ଭାବାର୍ଥ ଦୀପିକା ବାଣୀ ∼ ମୂକଂ କରୋତି ବାଚାଳମ…
ଲେଖା: ଅମୃତେଶ ଖଟୁଆ ∼ କବି ଲେଖନୀରେ ଜାତି ଐରାବତ ∼ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଅପରିମେୟ ଅବଦାନ…
ଲେଖା: ଅମର ପ୍ରସାଦ ଓ ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ସିଂହ ~ ଉତ୍ତରେଶ୍ଵର ମହାଦେବ ମନ୍ଦିର ~ ଦିନ ଥିଲା, ବିରୂପା ତଟରେ…
କୁମ୍ଭେଶ୍ୱର ମହାଦେବ ମନ୍ଦିର ଉପସ୍ଥାପନା: ଅମର ପ୍ରସାଦ ଓ ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ସିଂହ ଆଠଗଡ଼ର ଚିର ହରିତ ପ୍ରକୃତି, ଶାନ୍ତ-ସ୍ନିଗ୍ଧ ବାତାବରଣ…
ମାଣବସା ଗୁରୁବାର ଉପସ୍ଥାପନା: ଅମୃତେଶ ଖଟୁଆ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ମାଆ ଦେଖିଲେ ଯାଇ ନଗରୀ-ପ୍ରାନ୍ତରେ ଚଣ୍ଡାଳର କୁଟୀରଟିଏ ଅତୁଳ ଛବି ଧରେ…