ଲେଖା: ଶିଶିର ସାହୁ ମନୋଜ
ସରକାର କିଂଵା ଅନ୍ଯ ସକ୍ଷମ ପ୍ରାଧିକରଣ ଦ୍ଵାରା କୌଣସି ଵ୍ଯକ୍ତି ଅଥଵା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନକୁ ଵ୍ଯାପାର, ଵ୍ଯଵସାୟ ଅଵା ଉଦ୍ଯୋଗ ସ୍ଥାପିତ କରିଵା ପାଇଁ ଦିଆଯାଉଥିଵା ଅନୁମତିପତ୍ରକୁ ଲାଇସେନ୍ସ (License) କୁହାଯାଏ । ସ୍ଵାମ୍ଯ (petent) ଵା ରାଜପ୍ରଦତ୍ତ ଅଧିକାର ଥିଵା ଵ୍ଯକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ନିଜ ଵସ୍ତୁ, ପ୍ରକ୍ରିୟା ଵା ଡିଜାଇନ ଆଦିକୁ ପ୍ରୟୋଗ କରିଵା, ଗଢି଼ଵା ଅଥଵା ବିକ୍ରି ହେତୁ ଯେଉଁ ସର୍ତ୍ତ ମୂଳକ ଅନୁମତିପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତି ତାକୁ ମଧ୍ୟ ଲାଇସେନ୍ସ ଵା ଅନୁଜ୍ଞପ୍ତି କୁହାଯାଏ।
ଇଂରାଜୀରେ ପ୍ରଚଳିତ ଏଇ License ଶବ୍ଦଟି ମୂଳତଃ ଏକ ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଵା ଫରାସୀ ଭାଷାର ଶବ୍ଦ ଏଵଂ ଏହାର ପୁରୁଣା ଫ୍ରେଞ୍ଚ ଭାଷାରେ ଅର୍ଥ ଥିଲା:
୧. ଵିଦାୟ ଅନୁମତି ମାଗିଵା (leave)
୨. ଦୂରେଇ ଯିଵାକୁ ଅନୁମତି ମାଗିଵା (permission to be away)
୩. ଉପସ୍ଥିତ ନଥିଵା (to be not present)
ପୁଣି ପୁରୁଣା ଫ୍ରେଞ୍ଚର ଏହି ଲାଇସେନ୍ସ ଶବ୍ଦଟି ଲାଟିନ୍ ଶବ୍ଦ licentiaର ଆଧୁନିକ ରୂପ ଅଟେ ଏଵଂ ମୂଳ licentia ଶବ୍ଦଟି ପୁରାତନ ଗ୍ରୀକ୍ licēns ଓ licet ସହିତ ସମଦ୍ଧୃତ ।
licēns (“ଅନିୟନ୍ତ୍ରିତ; ଅସନ୍ଦିତ; ଅୟତ ଵା licentious”)
ମୂଳରୂପ licet ଏଵଂ ଏହାର ଅର୍ଥ ଥିଲା ଅନୁମତି ପ୍ରାପ୍ତ ଵା permitted” । ଭାଷାବିଦ୍’ମାନେ licet ଶବ୍ଦକୁ ମୂଳ ପ୍ରୋଟୋ ଇଣ୍ଡୋ ୟୁରୋପୀୟ ଧାତୁ *leyk- ର ନିଷ୍ପନ୍ନ କରିଅଛନ୍ତି ସହିତ ଯାହାର ମୁଖ୍ୟ ଅର୍ଥ ଥିଲା ଵିକ୍ରି ହେତୁ ପୂର୍ଵପ୍ରସ୍ତୁତି କରିଵା(“to prepare for sale”) liceor ଓ liceō ଆଦି ଶବ୍ଦ ଏହା ସହିତ ସମଦ୍ଧୃତ ।
ତେଵେ ଏହି ଲାଇସେନ୍ସ ଶବ୍ଦର ଅନ୍ଯ କେତେକ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ରହିଛି, ଯଥା:
✓ଅନୁଜ୍ଞାପତ୍ର (ଵି)
✓ଅନୁମତିପତ୍ର (ଵି)
✓ଅଧିକାରପତ୍ର (ଵି)
✓ଆଜ୍ଞାପତ୍ର (ଵି)
✓ଆଜ୍ଞାପଟ୍ଟା, ଅନୁମତି ପଟ୍ଟା (ଓ, ତେ)
✓କାର୍ଯ୍ୟାନୁମତି (ଵି.ଣ.)
✓କାର୍ଯ୍ୟସମ୍ମତି (ଵି.ଣ.) ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି
ତାମିଳରେ ଲାଇସେନ୍ସ କୁ ଓରିମମ୍ କୁହାଯାଉଥିଵାଵେଳେ ବୋଡୋ ଭାଷାରେ ଲାଇସେନ୍ସ କୁ ବିଥୋନଲାଈ ଏଵଂ ମଣିପୁରୀ ଭାଷାରେ ‘ଅୟା-ଚେ’ କୁହାଯାଏ ! ସେଇଭଳି ହିନ୍ଦୀଭାଷୀ ଲାଇସେନ୍ସ କୁ ପରଵାନା, ଇଜାଜତ୍ ପତ୍ର ଆଦି କହିଥାନ୍ତି ଏଵଂ ଏ ଉଭୟ ଶବ୍ଦ ଵୈଦେଶିକ !
ଵିଭିନ୍ନ ଵୈଦେଶିକ ଭାଷାରେ ଲାଇସେନ୍ସ ଶବ୍ଦର ମୌଳିକ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ମଧ୍ୟ ରହିଛି, ଯଥା—
ଗ୍ରୀକ୍ ଭାଷାରେ — άδεια(ádeia)
ହଙ୍ଗେରିଆନ୍ ଭାଷାରେ —gedély
ଆଇସ୍’ଲ୍ଯାଣ୍ଡିକ୍ —Leyfi
ଆଇରିଶ୍—ceadúnas
ନରୱିଆନ୍—tillatelse
ୱେଲ୍ସ ଭାଷାରେ — trwydded
ୟେଡିଶ୍ ଭାଷାରେ — דערלויבעניש(derloybenish)
ମାଣ୍ଡାରିନ୍’ରେ — 执照(zhízhào)
ଖମେର୍ ଭାଷାରେ — អាជ្ញាប័ណ្ណ(achnhabn)
କୋରିଆନ୍ ଭାଷାରେ —특허(teugheo)
ଲାଓ ଭାଷାରେ —ໃບອະນຸຍາດ(baioanunyad)
ସିଂହଳୀ ଭାଷାରେ —බලපත්රය(balapatraya)
ଥାଇ ଭାଷାରେ —อนุญาต(Xnuỵāt)
ଭିଏତନାମି ଭାଷାରେ —Giấy phép
ଆରବୀ — رخصة(rukhsa)
ହିବ୍ରୁ — רישיון(rishayon)
ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ — مجوز(Mijwiz)
ଚିଚେୱା ଭାଷାରେ — chiphaso
ଇଗ୍ଵୋ ଭାଷାରେ — ikike
ମାଓରୀ ଭାଷାରେ — raihana
ଏସ୍ପରାନ୍ତୋ ଭାଷାରେ — permesilo
© ଶିଶିର ସାହୁ ମନୋଜ
ଗବେଷଣା ଓ ଉପସ୍ଥାପନା: ଡ. ବାୟାମନୁ ଚର୍ଚି ଘୁଡ଼ୁକି ଏକ ବାଦ୍ୟ । ପତର ସଉରା ଓ କେଳା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର…
ଲେଖା: ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ~ବାସୁଦେବ ସୁଢ଼ଳଦେବ ~ ଅନେକ ନୃପତି ଅଛନ୍ତି । କିଏ ଉତ୍ତରାଧିକାର ସୂତ୍ରରେ, କିଏ ବାହୁବଳରେ,…
ଲେଖା: ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ~ ମହିମା ମେଳା ~ ଯାହା ମନେପଡ଼େ ଏମିତିରେ ପ୍ରାୟ ଅନେକ କିଛି ବର୍ଷ ତଳର…
ଲେଖା: ଡ. ଜୟଶ୍ରୀ ନନ୍ଦ ~ ମଣ୍ଡାପିଠା ~ ମଣ୍ଡା ପିଠା ଗୋଲ୍ ଗୋଲ୍, ଚାଲ ଯିବା ଚଣ୍ଡିଖୋଲ। ଲୋକଗୀତଟି…