ଲେଖା: ଇଂ ବିଷ୍ଣୁ ମୋହନ ଅଧିକାରୀ
ପୋଲରୀ ଅମାବାସ୍ୟା, ପତ୍ରପକା ଉଆଁସ, ବଜ୍ରମହାକାଳୀ ବ୍ରତ, ମହାଳୟା ବା ଭିକମଗା ଉଆଁସ ଆମ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ପର୍ବ। ଯାହା ଆଶ୍ୱିନ ଅମାବାସ୍ୟାରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ପୁତ୍ର ପୌତ୍ରଙ୍କ ଆୟୁ ଆରୋଗ୍ୟ କାମନା କରି ନାରୀମାନେ ଏହି ବ୍ରତ କରନ୍ତି। ଏହି ଦିନ ଘରର ଛୋଟ ଛୁଆମାନେ ସାତ ଘର ବୁଲି ଚାଉଳ ଓ ପରିବା ଭିକ୍ଷା କରନ୍ତି। ସେହି ଭିକରେ ଅର୍ଜନ ହୋଇଥିବା ପଦାର୍ଥରେ ଭୋଗ ତିଆରି ହୁଏ।
ଏହି ବ୍ରତରେ ମା’ ବଜ୍ର ମହାକାଳୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ, ସାଧବ ଘର ସାତ ପୁଅର ଜୀବନ ରକ୍ଷା କରିଥିବା ମା’ ମହାକାଳୀଙ୍କୁ ଉପାସନା କରି, ସାତ କଖାରୁପତ୍ରରେ ବଢ଼ାଯାଏ ଆରଦ୍ରା ଏବଂ ଅନେକ ନିଶଙ୍ଖୁଡି ଶଙ୍ଖୁଡ଼ି। ସାତ ଶାଗ, କୟା ଆମ୍ବିଳ, କୋରା ଖଜା, କାକରା, ଗଜା, ମେଣ୍ଢାଶିଙ୍ଗା, ବୁଢା ପିଠା, ଭିକ ମଗା ତୁଣ ଆଦି ତିଆରି ହୁଏ। ଅପମାରଙ୍ଗ, ବଜ୍ର ମୁଳିରେ ଶୀଳ କାକୁଡିରେ ତିଆରି ମା’ ଙ୍କୁ ସଜା ଯାଏ। ପିଲାଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ଜୀବନ କାମନା କରି ବ୍ରତ କଥା ଶୁଣି ଗୁରୁଜନ ମନେ ସେହି ବଜ୍ରମୂଳ ଡାଳରେ ଛାଟ ପ୍ରହାର ଛୋଟମାନଙ୍କୁ ଦିଅନ୍ତି। ତାପରେ ହରିଦ୍ରା ବ୍ରତ ଧାରଣ କରାଯାଏ।
ବିଶେଷ କରି ଦକ୍ଷିଣ ଓଡିଶାରେ ଭିକ ମାଗି ପିଲାଏ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଗୀତ ଗାଆନ୍ତି:
ଲଣ୍ଡା ମୁଣ୍ଡେ ଟିଙ୍କ ଟି
ଦିଅ ଲୋ ମା ଭିକ ଟି,
ତମ ବାଡ଼ି ଆଡେ ବଗ
ଆମ ବାଡ଼ି ଆଡେ ବଗ ।
ଡୁଙ୍ଗେଇ ମୂଷା କହି ଯାଇଛି
ଚାଉଳ ମୁଠେ ଦେବ
ଗଛ ଉପରେ ମାଙ୍କଡ଼
ଦିଅ ମାଉସୀ କାଙ୍କଡ଼
ଏଣ୍ଡି ଉପରେ ଏଣ୍ଡି
ବେଗାଳି ଆଣ ଭେଣ୍ଡି
ଗବେଷଣା ଓ ଉପସ୍ଥାପନା: ଡ. ବାୟାମନୁ ଚର୍ଚି ଘୁଡ଼ୁକି ଏକ ବାଦ୍ୟ । ପତର ସଉରା ଓ କେଳା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର…
ଲେଖା: ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ~ବାସୁଦେବ ସୁଢ଼ଳଦେବ ~ ଅନେକ ନୃପତି ଅଛନ୍ତି । କିଏ ଉତ୍ତରାଧିକାର ସୂତ୍ରରେ, କିଏ ବାହୁବଳରେ,…
ଲେଖା: ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ~ ମହିମା ମେଳା ~ ଯାହା ମନେପଡ଼େ ଏମିତିରେ ପ୍ରାୟ ଅନେକ କିଛି ବର୍ଷ ତଳର…
ଲେଖା: ଡ. ଜୟଶ୍ରୀ ନନ୍ଦ ~ ମଣ୍ଡାପିଠା ~ ମଣ୍ଡା ପିଠା ଗୋଲ୍ ଗୋଲ୍, ଚାଲ ଯିବା ଚଣ୍ଡିଖୋଲ। ଲୋକଗୀତଟି…