ଉଦୟ-ରାଜ୍ୟେ କିପରି ପଶିଲା ଅସ୍ତର ସମ୍ରାଟ?
କହ ଭଗବାନ, ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଲା ଆଜି ଏ କି ବିଭ୍ରାଟ!
ଜୀବନ ଉପରେ ମରଣଟା କଲା କିଆଁ ପରବାନା ଜାରି?
ଶାନ୍ତିର ନୀଡେ ଉଠିଲା କାହିଁକି ଯୁଦ୍ଧର ତରବାରି।
ଜାନୁଆର୍ ଆଜି ଦଖଲ କରିଲା କିଆଁ ମଣିଷର ଥାନ, ସୃଷ୍ଟି ଭିତରେ ଧ୍ଵନିତ କିମ୍ପା ଧ୍ଵଂସର ମହା-ଗାନ!
କହ ହେ ସ୍ରଷ୍ଟା କହ,
ଜୀବନର ଭାର ଆଜି କିଆଁ ଦୁର୍ବହ?
ଅତି ଗତିଶୀଳ ଏଇ ପବିତ୍ର ମାନବର ମହା-ଧାରା,
ମରେ ତିଳ ତିଳ-ସମ୍ମୁଖେ ଦେଖି ବିଶାଳ ମରୁର କାରା।
ମାନବିକତାଟା ଗଲା କେଉଁ ପଥେ? କହ କହ ଭଗବାନ!
ଶୁଣିଛ କି ତମେ ତା’ ର ମହୀୟାନ-ଆତ୍ମାର କ୍ରନ୍ଦନ?
ନାହିଁ ନାହିଁ, ତମେ ମାନବିକତାରେ ଦେଖିପାରିନାହିଁ, ଅନ୍ଧ!
କ୍ଷମତାର ମଦେ-ମତ୍ତ ତମର ଚକ୍ଷୁ-ଯୁଗଳ ବନ୍ଦ।
ତମେ ଜଡ଼, ତମେ ସ୍ଥାଣୁ, ଅଥର୍ବ, କ୍ଷୟଶୀଳ ଏକ ଦୀପ,
କାହିଁକି କରିବ ଏ ମହାମାନବ ତମ ଆରାଧନା
କାହିଁକି ବା ଦେବ ଭରା ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ତମରି ନାମରେ ଧୂପ?
ଶୁଣ ଭଗବାନ, ମାନବିକତାଟା ପଳାଇ ଯାଇନି କାହିଁ!
ତମ ସୃଷ୍ଟି ଧ୍ଵାନ୍ତ-ପଥରେ ଆପଣାର ରଥ ବାହି-
ଗତି କଲା ବେଳେ, ଅସୀମ-ବେଦନା, ଦଂଶନ ବୁକେ ଧରି,
ତମରି ସୃଷ୍ଟି ସୀମାରେ ଭେଟିଲା ପୁନର୍ବାର ସେ
ରକ୍ତ-ଲୋଲୁପୀ ପଶୁତାର ମହାମାରୀ।
‘ଝଡିବ କାହିଁକି ଅରି-ଖଞ୍ଜରେ ଜୀବନ-ଜବାର ଦଳ?
ଆତ୍ମ-ମରଣ କରିବା ବରଣ ତା’ ଠାରୁ ନୁହେଁ କି ଭଲ?’
ଏଇ ଦର୍ଶନ-ଇଙ୍ଗିତେ ରଥୀ ଆପଣାର ଚଉଧାରେ,
ଜଳାଇଲା ମହା-ନିର୍ବାଣ-ନିଆଁ ବିଜୟ ଉଲ୍ଲାସରେ।
ଏଇ ଯେ ଗଡୁଛି ଦଗ୍ଧ-ଶବ ତା’, ସୃଷ୍ଟି ସୀମାରେ ତବ!
ତମରି ଅଚଳ-ଚକ୍ର ଉହାଡୁ
ଶୁଭେ ଘନଘନ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରର ଅଙ୍କୁଶହୀନ
ଶାସନର କଳରବ।
ଯଦି ଭଗବତ୍-ସତ୍ତା ସରିନି ତମଠାରୁ ଭଗବାନ
ପ୍ରତିଟି ମାନବ-ଅନ୍ତରେ ପୁଣି ଦେଇପାରିବ କି
ମାନବିକତାର ନୂତନ-ଜୀବନ-ଦାନ?
ଯେଉଁମାନେ କଲେ ‘ଭଗବାନ’ ରୂପେ ତମକୁ ନିର୍ବାଚିତ,
ସେହିମାନେ ଏବେ ଘୃଣ୍ୟ, ଅଧମ, ସେମାନେ ନିର୍ଯାତିତ!
ଶସ୍ତାରେ ଆଉ କୁହ କେତେ ଦିନ
ବୋଲାଇବ ଏଇ ମହା-ବିଶ୍ଵର ‘ପିତା’?
ଜଳୁଥିବା ବେଳେ ଅକାତରେ କେତେ
ଅକାଳରେ କେତେ
କେତେ ମରଣର ଚିତା!
ତମ ସୃଷ୍ଟିର ଆଇନ୍-କାନୁନ୍ ଫେଲ୍ ମାରିନିକି ସବୁ
ତା ନହେଲେ ଦଳେ ‘ଶଳା-ଶାଳୀ’ ହେଲେ
ଦଳେ ହୁଅନ୍ତେ ‘ବାବୁଆଣୀ’ ଆଉ ‘ବାବୁ’,
ଭଗବାନ, କେଭେ କରିଛ କଳନା
ଜନନୀ, ଭଗିନୀ, କନ୍ୟା ଲଳନା
ତମ ସୃଷ୍ଟିର ବଜାରେ ପଣ୍ୟ ରୂପେ ବିକ୍ରୟ ହେବା ?
ଜଠରେ ଜଳେ ବା କ୍ଷୁଧାର ଅନଳ
ନିଜ ମାଂସ କେ ବିକେ ପଳ ପଳ
କିଏ ଗଢେ, କିଏ ସଢେ ତିଳ ତିଳ!
ଚୁଲି ପରେ କା’ର ଯାଏନି ଆଟିକା
କିଏ ଖୋଜିବୁଲେ ହଜମୀ-ବଟିକା
ତନୁରେ ତନୁରେ ଶୋଷଣ-ସାଞ୍ଜୁ ଝଳେ….
ମୃତ୍ୟୁର ପଦେ ଜୀନ୍ ର ତାଜ୍ ଢଳେ!!!
ଅପର ଶ୍ରମର ଲୁଣ୍ଠନ ଯେବେ ସୃଷ୍ଟି ନିୟମ କର,
କୋଟିଏ କୁଟୀର ଧୂଳିସାତ୍ କରି
ଗୋଟିଏ ସଉଧ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵେ ଟେକିବା ଶିର,
କୋଟିଏ ଶିଶୁର ଦରୋଟି ଲୁଟିବା
ଜୀବନର ନବ-ପହିଲି ସକାଳ
ମରଣର ନୀଳ-ଦେହଳି ଭେଟିବା
ସୃଷ୍ଟିରେ ତବ ଯେବେ ସମ୍ଭବପର,
‘ଭଗବାନ’ ରୂପୀ ହେ ପିଶାଚ, ବର୍ବର!
ଶାସକ-ଶାସିତ, ଶୋଷକ-ଶୋଷିତ, ତମରି କୀର୍ତ୍ତି ସିନା
ତମ ବାନ୍ଧବୀ ଅଟେ ଚଞ୍ଚଳା ଆନ ବାନ୍ଧବୀ ଦୀନା!
କହିବ କି ଥରେ, କହିବ କି ଭଗବାନ!
ଏଇ କ୍ଷେତ୍ରରେ କିଏ ଦେବ କୁହ ତୁମକୁ ହେ ସମ୍ମାନ?
କି କଥା ବା ଅଛି, କଅଣ କହିବି?
ତମେ ଥିବା ଯାଏଁ ଦୁଃଖ ନ ଯିବ।
ଦୀନ-ଦୁନିଆର ପୁଣି ଏକ ନୂଆ-ଦୀନ-ବାନ୍ଧବ ଲୋଡ଼ା
ଯୁଗ୍ମ-ଲୋଚନ ଦେଖ ଥରେ ଫେଇ
ସେଥିପାଇଁ ତମ ସମ୍ମୁଖେ ମୁହିଁ,
ନର୍ତ୍ତନ-ପ୍ରିୟ କୋଶ-ମୁକ୍ତ ମୋ ତରବାରି ନେଇ
ଦର୍ପେ ହୋଇଛି ଛିଡା!
ମୁଁ ଜରାଶବର
ତମରି କବର
ତମରି ହାତରେ ‘ସୁ-ଦର୍ଶନ’ ମୁଁ ମାତାଲ୍ ହୋଇଛି ଆଜି
ତମରି ଶଙ୍ଖ
ଆଜି ମୁଁ ଉଠିଛି
ତମ ସୃଷ୍ଟିର ଅବସାନ-ସୁରେ ବାଜି।
ତମରି ହାତରେ ଗଦା-ପଙ୍କଜ, ଶଙ୍କା ମୁଁ ତମ ମନେ
ଚରମ ପତ୍ରେ ସ୍ଵାକ୍ଷର ଦିଏ ବ୍ୟଥିତ କ୍ଷୁବ୍ଧ ମନେ।
ଅମରାବତୀର ବ୍ୟସନ ବିଳାସ
କରିଦେଇ ଶେଷ
ସବୁ ନିଃଶେଷ
ଚାଲିଲି ମରଣ
ରଚିବି ମୋ ରାସ
‘ଭଗବାନହୀନ ସୃଷ୍ଟି’ କରିବି ସିନା
ଅନ୍ୟ ପନ୍ଥା ନାହିଁ ଭଗବାନ, ପଦତ୍ୟାଗ ବିନା।
ଚରମ ପତ୍ର ଦେଲି ଭଗବାନ, ଚରମ ପତ୍ର ଘେନ
ଆଗାମୀ ଚବିଶ ଘଣ୍ଟା ଭିତରେ
ଆଗାମୀ କାଲିର ଏଇ ପ୍ରଭାତରେ
ଯେବେ ନ ଛାଡିବ ଗୋଲୋକ-ସିଂହାସନ
ଶିରୁ ଅବୟବ ଛିନ୍ନ କରିବ, କରିବ ମୋ ତରବାରି,
ତମରି ଅଙ୍କ-ଶାୟିନୀ ଦଳର କର-କଙ୍କଣ
ପଦାଘାତେ ଦେବି ଚୂରି!
ମହା-ମୁକ୍ତିର ଆଜି ତ ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ-ଦିନ,
ତେଣୁ ଭଗବାନ, ଖାଲି କରିଦିଅ ଗୋଲୋକ-ସିଂହାସନ!
ଉପସ୍ଥାପନା: ଅମ୍ରିତେଶ ଖଟୁଆ
ଗବେଷଣା ଓ ଉପସ୍ଥାପନା: ଡ. ବାୟାମନୁ ଚର୍ଚି ଘୁଡ଼ୁକି ଏକ ବାଦ୍ୟ । ପତର ସଉରା ଓ କେଳା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର…
ଲେଖା: ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ~ବାସୁଦେବ ସୁଢ଼ଳଦେବ ~ ଅନେକ ନୃପତି ଅଛନ୍ତି । କିଏ ଉତ୍ତରାଧିକାର ସୂତ୍ରରେ, କିଏ ବାହୁବଳରେ,…
ଲେଖା: ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ~ ମହିମା ମେଳା ~ ଯାହା ମନେପଡ଼େ ଏମିତିରେ ପ୍ରାୟ ଅନେକ କିଛି ବର୍ଷ ତଳର…
ଲେଖା: ଡ. ଜୟଶ୍ରୀ ନନ୍ଦ ~ ମଣ୍ଡାପିଠା ~ ମଣ୍ଡା ପିଠା ଗୋଲ୍ ଗୋଲ୍, ଚାଲ ଯିବା ଚଣ୍ଡିଖୋଲ। ଲୋକଗୀତଟି…