ଲେଖା: ଇଂ ବିଷ୍ଣୁ ମୋହନ ଅଧିକାରୀ
कश्यपोत्रिर्भरद्वाजो विश्वामित्रोथ गौतमः।
जमदग्निर्वसिष्ठश्च सप्तैते ऋषयः स्मृताः॥
दहन्तु पापं सर्व गृह्नन्त्वर्ध्यं नमो नमः’॥
ଓଡିଶାର ପର୍ବପର୍ବାଣି ମଧ୍ୟରେ ଋଷି ପଞ୍ଚମୀ ଅନ୍ୟତମ। ଏହା ଭାଦ୍ରବ ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷ ପଞ୍ଚମୀ ତିଥରେ ପାଳନ କରାଯାଏ।
ଋଷି ପଞ୍ଚମୀ ବ୍ରତଟି ବିଶେଷଭାବେ ରଜରହିତ ନାରୀମାନେ ଋଷି ଆଶୀର୍ବାଦରେ ରଜ ଦୋଷରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇ ମୋକ୍ଷଲାଭ ନିମନ୍ତେ ପାଳନ କରନ୍ତି। ମାର୍କଣ୍ଡ ପୁରାଣ ଅନୁସାରେ ନାରୀମାନେ ସଂକ୍ରାନ୍ତି, ଗ୍ରହଣ, ପରାଗ, ଦେବାଳୟ, ରୋଷଘରରେ ଅଜ୍ଞାତ ବେଳେ ବେଳେ ରଜ୍ବଶୀଳା ହୋଇଥାଅନ୍ତି। ଏଥିରେ ନିଜସ୍ଵ ଦୋଷ ନଥିଲେ ବି ମହାପାତକ ଦୋଷ ମଣାଯାଏ। ଯେତେବେଳେ ରଜ ସ୍ଖଳନ ବନ୍ଦ ହୁଏ। ତା ତୃତୀୟ ବର୍ଷ ପରେ ଏହି ବ୍ରତ ପାଳନ ବିଧେୟ।
ଏଥିରେ ସାତଋଷି କଶ୍ୟପ, ଅତ୍ରି, ଭରଦ୍ୱାଜ, ବିଶ୍ୱାମିତ୍ର, ଗୌତମ, ଯମଦଗ୍ନି ଓ ବଶିଷ୍ଠଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ। ମୂର୍ତ୍ତିକା ଅବା ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଆଦି ଧାତୁରେ ସାତ ଋଷିଙ୍କୁ ନିର୍ମାଣ କରି ପକ୍ୱଫଳ ଓ କ୍ଷୀର ଭୋଗ ପରସାଯାଏ। ବ୍ରତ କଥା ଶୁଣି ଫଳଆହାର କରି ଓଡ଼ିଆ ନାରୀ ତିନି ଦିନର ଉପାସ (ବାଲି ତୃତୀୟା, ଗଣେଶ ଚଉଠି, ଋଷି ପଞ୍ଚମୀ) ଭାଙ୍ଗି ଥାଆନ୍ତି।
Rushi Panchami is a festival where odia women worship saptarshi saints (Kashyapa, Atri, Bharadwaja, Biswamitra, Goutama, Jamadagni and Bashistha)
ଏହି ଦିନ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ପାଳନ କରନ୍ତି। ସକାଳ ଧୂପ ସରିଲା ପରେ ଶ୍ରୀଦେବୀ ନିଜେ ଏକ ପାଲିଙ୍କିରେ ବସି ମାର୍କଣ୍ଡ ପୋଖରୀକୁ ବିଜେ ହୁଅନ୍ତି। ସେଠି ମା’ଙ୍କ ମାଜଣା ହୁଏ। ତା’ପରେ ବରୁଣ ପୂଜାଦି ପରେ ନିଜେ ଶ୍ରୀଦେବୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହି ସପ୍ତର୍ଷିଙ୍କୁ ନୈବେଦ୍ୟରେ ପକ୍ୱଫଳ ଦିଆଯାଏ। ମା’ ନିଜେ ବ୍ରତ କଥା ସେଠି ଶୁଣନ୍ତି।
ଚିତ୍ର: ସୁନିତା (ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି)
ଗବେଷଣା ଓ ଉପସ୍ଥାପନା: ଡ. ବାୟାମନୁ ଚର୍ଚି ଘୁଡ଼ୁକି ଏକ ବାଦ୍ୟ । ପତର ସଉରା ଓ କେଳା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର…
ଲେଖା: ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ~ବାସୁଦେବ ସୁଢ଼ଳଦେବ ~ ଅନେକ ନୃପତି ଅଛନ୍ତି । କିଏ ଉତ୍ତରାଧିକାର ସୂତ୍ରରେ, କିଏ ବାହୁବଳରେ,…
ଲେଖା: ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ~ ମହିମା ମେଳା ~ ଯାହା ମନେପଡ଼େ ଏମିତିରେ ପ୍ରାୟ ଅନେକ କିଛି ବର୍ଷ ତଳର…
ଲେଖା: ଡ. ଜୟଶ୍ରୀ ନନ୍ଦ ~ ମଣ୍ଡାପିଠା ~ ମଣ୍ଡା ପିଠା ଗୋଲ୍ ଗୋଲ୍, ଚାଲ ଯିବା ଚଣ୍ଡିଖୋଲ। ଲୋକଗୀତଟି…