ଲେଖା: ଦେଵ ତ୍ରିପାଠୀ
ଆମେ ସାଧାରଣତଃ ଗୋପାଳଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜଙ୍କ ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷକୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସର୍ବପ୍ରଥମ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଷାକୋଷ ଭାବରେ ଜାଣୁ । କିନ୍ତୁ, ବାସ୍ତବରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷ ପ୍ରକାଶ ହେବାର ପ୍ରାୟ ୧୫ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ଶବ୍ଦ ତତ୍ତ୍ଵବୋଧ ଭାଷାକୋଷ । ଅଧ୍ୟାପକ ପଣ୍ଡିତ ଗୋପୀନାଥ ନନ୍ଦଶର୍ମାଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ୧୭ ବର୍ଷର ‘ତପସ୍ୟା’ ଓ ସାଧନାର ଫଳସ୍ବରୂପ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଏ ଭାଷାକୋଷଟି କେବଳ ଓଡ଼ିଆ ନୁହେଁ ସମସ୍ତ ଭାରତୀୟ ଭାଷାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଭାଷାକୋଷ ।
ପୂର୍ବରୁ ବହୁ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଷାକୋଷ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ୧୧୧୯ ପୃଷ୍ଠାର ସର୍ବବୃହତ ଭାଷାକୋଷରେ ଥିଲା ଶବ୍ଦର ମୂଳ, ବିକାଶ, ଅର୍ଥ ଓ ପ୍ରୟୋଗ । ବନାନଶୁଦ୍ଧି, ବ୍ୟାକରଣଶୁଦ୍ଧି ଓ ଅର୍ଥବୋଧ ସହ, ଶବ୍ଦର ବିବର୍ତ୍ତନ ଆଦି ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥିବା ହେତୁ ପ୍ରାଥମିକ ଠାରୁ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଉପାଦେୟ ଥିଲା । ତେବେ ଅର୍ଥାଭାବ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସଂସ୍କରଣ ସୁଚାରୁରୂପେ ହୋଇ ନ ପାରିବା କାରଣରୁ ଏହା ବଦଳରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭାଷାକୋଷ ହିଁ ପାଠକଙ୍କ ପ୍ରିୟ ହୋଇପାରିଥିଲା ।
ଭଞ୍ଜମାଟି ଗଞ୍ଜାମର ଏଇ ଅନନ୍ୟ ଜ୍ଞାନୀମହାତ୍ମା ପଣ୍ଡିତ ଗୋପୀନାଥ ନନ୍ଦଶର୍ମା ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ଅତୁଳନୀୟ ‘ଭାଷାତତ୍ତ୍ୱ’ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ତଦ୍ଧିତ, କୃଦନ୍ତ, ଲିଙ୍ଗଗତ ଅନୁଶାସନ, ବଚନ, ସର୍ବନାମ, କାରକ, ଅବ୍ୟୟ, ସନ୍ଧି ଓ ବିଶ୍ଳେଷଣ ବିଧି ସମେତ ବ୍ୟାକରଣ ନିୟମମାନ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିବା ଉକ୍ତ ଭାଷାତତ୍ତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ଥିଲା ସମସ୍ତ ଭାରତୀୟ ଭାଷାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଭାଷାତତ୍ତ୍ୱ ।
ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଭାଷାତତ୍ତ୍ୱ ପରି ଅନନ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥ ନିମନ୍ତେ ପଣ୍ଡିତ ମହାଶୟ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାବେ ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଥିଲେ ତତ୍କାଳୀନ ବିହାର ସରକାର, ମାନ୍ଦ୍ରାଜ ସରକାର, ଭାରତ ସରକାର ଓ ବ୍ରିଟେନର ମହାରାଣୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା, ମାତ୍ର ନିଜ ଜନ୍ମମାଟିରେ ରହିଗଲେ ଅଲୋଡ଼ା ହୋଇ ।
ତଥ୍ୟ: ପ୍ରଫେସର ବାଉରୀବନ୍ଧୁ କର, କଟକ