ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ ମୁଦ୍ରାରେ ବଡଦେଉଳ ! ଗର୍ବ ଓ ଗୌରବର କଥା ! ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣପ୍ରସୁ ଓଡ଼ିଶାକୁ ବ୍ରିଟିଶ ଓ ଅନ୍ୟ ୟୁରୋପୀୟମାନଙ୍କ ଆଗମନର ବହୁ ପୂର୍ବରୁ (ପ୍ରାୟତଃ ୧୫୧୪ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ) ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜମାନେ ପ୍ରବେଶ କରି ସାରିଥିଲେ । ତେବେ ତତ୍କାଳୀନ ନବାବ ମୁତାକଦ ଖାଁଙ୍କ ଠାରୁ ଅନୁମତି ପାଇ ବିଧିବଦ୍ଧ ଭାବରେ ୧୬୩୬ ସାଲରେ ଓଡ଼ିଶା ମାଟିରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ଉପନିବେଶ ସ୍ଥାପନା କଲେ । ପରେ ପରେ ଡଚ୍, ଫ୍ରେଞ୍ଚ୍ ଓ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ପରିଶେଷରେ ୧୬୭୬ ସାଲରେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜମାନଙ୍କ ବସତିକୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଲିଜ ସୂତ୍ରରେ ହାତକୁ ନେଲେ ।
ସ୍ଵଳ୍ପକାଳ ମଧ୍ୟରେ ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜମାନେ ଓଡ଼ିଶା ମାଟିରେ କରିଥିଲେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବ୍ୟବସାୟିକ ଅଗ୍ରଗତି, ଓଡ଼ିଶାରୁ ସୋଡା, ହଳଦୀ, ଚିନି, ଚାଉଳ, ଲୁଣ, ଅଦା, ଚନ୍ଦନକାଠ, କପା, ସୂତା, ରେଶମ, ଲୁହା, ପଥର ବାସନ, ତମ୍ବା ପାଇପ ଇତ୍ୟାଦି ରପ୍ତାନୀ କରିବା ସହିତ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରୁ ଦସ୍ତା, ଟିଣ, ରୂପା, ଫିଟିକିରୀ, କର୍ପୂର, ଜାଇଫଳ, ମରିଚ, ଜାବିତ୍ରୀ, ସିନ୍ଦୁର, କଉଡି, ସିନ୍ଦୁକ, ପ୍ରବାଳ, ମୁକ୍ତା ଇତ୍ୟାଦି ଆମଦାନୀ କରି ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କୁ ଯୋଗାଇ ଦେଉଥିଲେ ।
ତଥ୍ୟ: Studies in History and Culture, Volume 8, No. 1 & 2, 2003; “Depiction of Jagannath Temple of Puri on the Portuguese Paper Currency”, Author: Sila Tripati, National Institute of Oceanography