ଲେଖା: ଅମ୍ବିକା ପଟ୍ଟନାୟକ
∼ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଶ୍ରୀଧର ସ୍ୱାମୀ : ଭାବାର୍ଥ ଦୀପିକା ବାଣୀ ∼
ମୂକଂ କରୋତି ବାଚାଳମ ପଙ୍ଗୁ ଲଙ୍ଘୟତେ ଗିରିଂ
ଯତକୃପା ତମହଂ ବନ୍ଦେ ପରମାନନ୍ଦ ମାଧବଂ….
ବହୁ ଉଚ୍ଚାରିତ ଆଦୃତ ଏ ବନ୍ଦନା ପ୍ରାୟ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଶୁଣିଥାଉ ଓ ଆବୃତ୍ତି କରିଥାଉ l ତେବେ କେବେ ଏ କୌତୁହଳ ଉଦ୍ରେକ ହୋଇଛି କି . . କିଏ ଏ ପରମାନନ୍ଦ ମାଧବ ? ?
କିଏ ଏ ବହୁ ଜନାଦୃତ ବନ୍ଦନାର ରଚୟିତା ? ?
କଣ ତାଙ୍କ କୃତି ସମୂହ ? ?
ବର୍ଷାଣାମ ଭାରତ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦେଶାନାମୁତ୍କଳ8 ଶୃତଃ
ଉତ୍କଳସ୍ୟ ସମୋ ଦେଶ ଦେଶ ନାସ୍ତି ମହୀତଳେ ll
ଏ ପବିତ୍ର ଭୂମି ଉତ୍କଳର ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ପାବନ ଅଞ୍ଚଳ “ରେମୁଣା କଟକ” l ମଧ୍ୟଯୁଗୀୟ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ସୁଦୃଢ ସାମରିକ ସ୍ଥଳ l ମହାପ୍ରତାପୀ ଦିଗବିଜୟୀ ଲାଙ୍ଗୁଳା ନରସିଂହ ଦେବଙ୍କ ସାମୟିକ ବିଶ୍ରାମସ୍ଥଳୀ l ଅନେକ ପୂନୀତ ସନ୍ଥଙ୍କ ସମାଗମସ୍ଥଳୀ ଯୋଉଠି ଭକ୍ତ ଲାଗି ଭଗବାନ କ୍ଷୀରି ଚୋରି କରି “କ୍ଷୀରଚୋରା ଗୋପୀନାଥ” ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ l ରେମୁଣା ନିକଟରେ ଏକ ଗ୍ରାମ ‘ମରେଇ‘ ବା ମୟୁର ଗ୍ରାମ l ଆନୁମାନିକ ୧୨୯୯/୧୩୦୦ ଖ୍ରୀ. ଅ. ମାଘ ସପ୍ତମୀ ଦିନ ଏ ଗ୍ରାମରେ ଭୂମିଷ୍ଠ ହୋଇଥିଲେ ଜଣେ ଦିବ୍ୟ ସନ୍ଥ l ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀଧର ସ୍ୱାମୀ l
ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀଧର ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ବାଲ୍ୟ ଜୀବନ ବିଷୟରେ ବିଶେଷ କୌଣସି ତଥ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ନୁହେଁ l ତେବେ ସେ ସ୍ୱାମୀ ପରମାନନ୍ଦ ପୁରୀଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ଥିଲେ l ବିଷ୍ଣୁ ସ୍ୱାମୀ ଶ୍ରୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଭୁକ୍ତ ବୈଷ୍ଣବ l ଶ୍ରୀ ପରମାନନ୍ଦ ପୁରୀଙ୍କ ଆଜ୍ଞା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ଢେଙ୍କାନାଳ କପିଳାସ ପୀଠରେ ସେ ଆରାଧ୍ୟ ନୃସିଂହ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ସେବାରେ ଲୀନ ଥିଲେ l ଶୈବ ପୀଠ କପିଳାସ ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ବେଢ଼ାରେ ଲଷ୍ମୀ ନୃସିଂହ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରି ପୂଜାର୍ଚନା କରି ହରିହର ଅଭେଦତ୍ବ ପ୍ରତିପାଦନ କରିଥିଲେ l ଶ୍ରୀ ନୃସିଂହଙ୍କ ପ୍ରସାଦରୁ ସଂସ୍କୃତରେ ଅଗାଧ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଲାଭ କରି ସେ ରଚନା କ୍ଳିଷ୍ଟ ଅଥଚ ପବିତ୍ର ଭାଗବତଙ୍କ ସୁନ୍ଦର ବ୍ୟାଖ୍ୟା “ଭାବାର୍ଥ ଦୀପିକା” l ଶ୍ରୀମଦ ଭାଗବତ ଉପରେ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭାଷ୍ୟ l କଥିତ ଅଛି ଏ ଭାଷ୍ୟ ଉପରେ ସ୍ୱୟଂ କାଶୀ ବିଶ୍ୱନାଥ ମହାଦେବ କହିଥିଲେ
“ଅୟଂ ବେତ୍ତି ଶୁକମ ବେତ୍ତି ବ୍ୟାସଂ ବେତ୍ତି ନ ବେତ୍ତି ବା
ଶ୍ରୀଧରଂ ସର୍ବଂ ବେତ୍ତି ଶ୍ରୀ ନୃସିଂହ ପ୍ରସାଦାତ “
ଅର୍ଥାତ ଶ୍ରୀମଦ ଭାଗବତ ତତ୍ତ୍ୱ ମୁଁ ଜାଣିଛି, ଶୁକମୁନି ଜାଣିଛନ୍ତି, ବ୍ୟାସଦେବ ଜାଣି ଥାଇ ପାରନ୍ତି କି ନ ଜାଣି ଥାଇ ପାରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଶ୍ରୀ ନୃସିଂହଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦରୁ ଶ୍ରୀଧର ସବୁ ଜାଣିଛନ୍ତି l
ଏହା ମଧ୍ୟ କଥିତ ଅଛି ଯେ କାଶୀର ଶ୍ରୀ ବିନ୍ଦୁ ମାଧବ ମନ୍ଦିରରେ ପରୀକ୍ଷା ନିମିତ୍ତ ଭାଗବତର ସମସ୍ତ ଭାଷ୍ୟ ରଖି ଦ୍ଵାର ବନ୍ଦ କରିଦିଆଗଲା l ପରଦିନ ଦ୍ଵାର ଖୋଲି ଦେଖାଗଲା “ଭାବାର୍ଥ ଦୀପିକା” ସବା ଉପରେ l ପରବର୍ତୀ କାଳର ସମସ୍ତ ବିଦ୍ୱାନ ପଣ୍ଡିତ ମୁକ୍ତ କଣ୍ଠରେ ଭାବାର୍ଥ ଦୀପିକାର ଭୁରି ଭୁରି ପ୍ରଶଂସା କରିଛନ୍ତି l ଅତିବଡ଼ି ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ଗୋସେଇଁ ଶ୍ରୀଧର ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଭାବାର୍ଥ ଦୀପିକା ଟୀକା ଅନୁସାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଗବତ ରଚନା କରିଛନ୍ତି l ତେଣୁ ସେ ଲେଖିଲେ
ନମଇଁ ନୃସିଂହ ଚରଣ l
ଅନାଦି ପରମ କାରଣ Il
ଲୀଳା ବିଧୃତ କଳେବର l
ଦେବେ ମାନବେ ଅଗୋଚର ll
ଗୁରୁଙ୍କ ଏକାନ୍ତ ଅନୁଗତ ଥିବା ଶ୍ରୀଧର ସ୍ୱାମୀ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଇ ରଚନା କରିଛନ୍ତି
“ମୂକଂ କରୋତି ବାଚାଳମ ପଙ୍ଗୁ ଲଂଘୟତେ ଗିରି
ଯତକୃପା ତମହଂ ବନ୍ଦେ ପରମାନନ୍ଦ ମାଧବଂ” l
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଶ୍ରୀଧର କୃତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରଚନା ସବୁ ହେଲା
୧. ସୁବୋଧିନୀ ଟୀକା -ଶ୍ରୀମଦ ଭଗବତ ଗୀତା
୨. ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ ଟୀକା – ବିଷ୍ଣୁ ପୁରାଣ
୩. କର୍ମ ସମୁଚ୍ଚୟ ଟୀକା – ଅଥର୍ବ ବେଦ
୪. ବ୍ରହ୍ମ ସମ୍ବୋଧିନୀ ଟୀକା.. ଗୀତା ସାର
୫. ବାଳ ବୋଧିନୀ ଟୀକା – ସନତ ସୁଜାତୀୟ ବର୍ଣ୍ଣନା
ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଶ୍ରୀଧର ସ୍ୱାମୀ ପୁରୀ ଭୋଗବର୍ଦ୍ଧନ ପୀଠ ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ ପଦବୀ ମଣ୍ଡନ କରିଥିଲେ l
କାଳ୍ପନିକ ଚିତ୍ର କୃତଜ୍ଞତା – ଇଣ୍ଟେର୍ନେଟ
#ଉତ୍କଳେ ପ୍ରଣିପତ୍ୟ ସନ୍ଥ
Sridhara Swami, Remuna,
Khirachora Gopinath,
Odia Bhagabata
Atibadi Jagannatha Dasa
Ambika Patnaik