ଲେଖା: ଅକ୍ଷୟ ଓଝା
ଉତ୍କଳୀୟ ପରମ୍ପରାରେ ଅଲେଖ ମହିମାଧର୍ମ ଏକ ସବିଶେଷ ଅଙ୍ଗ । ଧର୍ମଧାରଣାରେ ହିନ୍ଦୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଅଲେଖ ଧର୍ମକୁ ବହୁତ ସମ୍ମାନ ଦେଇ ଆସିଛି । ରେଢ଼ାଖୋଲର ସନ୍ଥ ଭୀମଭୋଇ ଆବିର୍ଭାବ ହେବା ପରେ ଅଲେଖ ଧର୍ମ ପରମ୍ପରା ପୁରା ଓଡ଼ିଶା ମାଟିରେ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରିଥିଲା ।
ଲୋକେ ଅଲେଖ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ସାଧୁମାନଙ୍କ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ମାନ କରୁଥିଲେ । ବକଳଧାରୀ ସନ୍ଥମାନେ ଅବଧୂତ ପ୍ରାୟ ତାଳବରଡ଼ା ଛତା ଧାରଣ କରି ଯେତେବେଳେ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସଡ଼କରେ ଦଳଗତ ଭାବେ ବାହାରି ପଡ଼ୁଥିଲେ ସେତେବେଳେ ଲୋକେ ଅଧିଆ ପଡ଼ି ଯାଉଥିଲେ ସେଇ ରାସ୍ତାରେ । ଆଜି ଅଲେଖ ମହିମା ଧର୍ମ ସମାଜରେ କ୍ଷୀଣ ହେବାକୁ ବସିଲାଣି ।
ଭଗବାନ ବାବା ଅଲେଖ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ସାଧୁ ଆମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଖୁବ ଲୋକପ୍ରିୟ ଥିଲେ । ଜଣେ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ସାଧୁ ଥିଲେ । ବଡ଼ ସରଳ ସ୍ୱଭାବର ଓ ଧର୍ମପରାୟଣ। ଉପର ରାଇଁଲୋର ଶେଷ ଭାଗରେ ତାଙ୍କର ଏକ ମଠ ଅଛି । ସୁନ୍ଦର ବୃକ୍ଷଲତା ଗହଳରେ ବାବାଙ୍କ ଆଶ୍ରମ । ଆଶ୍ରମ ଚାରିପଟେ ଜୀବନ୍ତ ବୃକ୍ଷବାଡ଼ । ଆମ୍ବପଣସ ଗଛରେ ଭରା ଗୁରୁ ଆଶ୍ରମଟି । ଗାଁ ଶେଷମୁଣ୍ଡରେ । ଶାନ୍ତ ବାତାବରଣ । ଚାରିପାଖରେ କଇଁଗାଡ଼ିଆ । ଆଗରେ ଶୀତଳ କୂଅଟେ ! ସବୁବେଳେ କୂଅ ରଶିରେ ବନ୍ଧା ବାଲ୍ଟିଟିଏ କୂଅମୂଳେ ରହିଥାଏ । ଖରାଦିନେ ପଥିକ କୂଅରୁ ପାଣି ପିଅନ୍ତି । ପାଖ ଗଛ ମୁଳେ ଥକା ମେଣ୍ଟାନ୍ତି । ଭାରି ସଫାସୁତୁରା କରି ରଖି ଥା’ନ୍ତି ମଠକୁ ଭଗବାନ ବାବା । ବହଳ ବାଡ଼ ଭିତରେ ମଠ ଦିଶେନା ବାହାରକୁ । ଭିତରେ ଦୁଇଟା ଚାଳ ଛାଆଣିଆ ଘର । ଆମେ ପିଲାବେଳେ କେବେ ବି ସାହସ କରିନୁ ମଠ ଭିତରକୁ ଯିବାକୁ । ଭାରି ଡର ଲାଗେ ଶୁନଶାନିଆ ଜାଗାଟିରେ । ବାହାର ପଟକୁ ଫଳିଥିବା ଆମ୍ବକୁ ଆମେ ନୂଆପଡ଼ା ସ୍କୁଲରୁ ଫେରିଲାବେଳେ ପଥର ମାରି ଆମ୍ବ ପାରୁ। ମଠ ଗଛରେ ପ୍ରବଳ ଆମ୍ବ ହୁଏ । ବାବା ନ ଥିଲା ବେଳେ ଆମେ ଏ ସବୁ ବଦମାସି କରିଥାଉ ।
ରାତିରେ କିନ୍ତୁ ବାବା ଏହି ମଠରେ ରୁହନ୍ତି ନାହିଁ । ଚାରିପଟେ ଜଳାଶୟ ଓ ଘଞ୍ଚବାଡ଼ ଯୋଗୁଁ ରାତିରେ ମଠ ଅଗଣାରେ ସାପ ଖେଳନ୍ତି । ତେଣୁ ରାତି ପାଇଁ ନିରାପଦ ନୁହେଁ । ବାବା ଉପର ରାଇଁଲୋ ଓଝା ସାହି ବିଶ୍ଵକର୍ମା ଘରେ ବିଶ୍ରାମ କରନ୍ତି ବେଳେ ବେଳେ ଚନ୍ଦ୍ରମଣି ଖଣ୍ଡାୟତ ରାୟଙ୍କ ରାସ୍ତା ପାଖ ଟାଇଲ ଘରେ ରାତ୍ରି ବିଶ୍ରାମ କରନ୍ତି । ଏହା ସହିତ ଅମୃତ ମଣୋହୀ ଗ୍ରାମରେ ବି ବାବାଙ୍କର ଏକ ମଠ ଥିଲା । ମାସରେ କିଛି ଦିନ ବି ସେ ସେଠି ବିତାଇ ଥାଆନ୍ତି ।
ସଞ୍ଜବେଳେ ଭଗବାନ ବାବାଙ୍କ ଖଞ୍ଜଣି ମାଡ଼ରେ ଗ୍ରାମ୍ୟ ସାନ୍ଧ୍ୟ ମୁଖରିତ ହେଇଯାଏ । “ଓଲଟ ବୃକ୍ଷେ ଖେଳୁଛି ଲୋଟଣୀ ପାରା . . ” ପରି ଦର୍ଶନତତ୍ତ୍ୱ ଭିତ୍ତିକ ଭଜନ ଭାରି ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ଗା’ନ୍ତି ବାବା। କିଛି ସମୟ ମନ ମୁଗ୍ଧ ହେଇଯାଏ । ଗାଁର ନିରବତାକୁ ପାର କରି ଦୁର ଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୁଖରିତ ହୁଏ ଭଗବାନ ବାବାଙ୍କ ଖଞ୍ଜଣିମାଡ଼ । ପାଖରେ କେହି କେହି ଭକ୍ତ ବସି ଶୁଣନ୍ତି । ବାବା ଏହାର ମାର୍ମିକ ଅର୍ଥ ବୁଝେଇ ଦିଅନ୍ତି । ମନକୁ ଶାନ୍ତ କରିଦିଏ ଏହି ଭଜନ କୀର୍ତ୍ତନ ଗୁଡିକ। ଦିନ ଯାକର ଥକ୍ଜା ମେଣ୍ଟିଯାଏ ।
ବଡ଼ିଭୋରରୁ ବାବା ଉଠି ନିତ୍ୟକର୍ମ ସାରିଦିଅନ୍ତି । ସବୁ ଋତୁରେ ସେ ସ୍ନାନ ବଡ଼ିଭୋରରୁ କରନ୍ତି । ସକାଳୁ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଦାଣ୍ଡରେ ବୁଲୁ ଥିବା ବେଳେ ଲୋକେ ଭୂମିଷ୍ଠ ପ୍ରମାଣ କରି ବାବାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ କରି ଥାଆନ୍ତି ।
ଆମ ଗାଁ ଆଖ ପାଖ ନୂଆପଡ଼ା, ରାଇଁଲୋ, ମଠସାହି, ଉପର ରାଇଁଲୋ, ବଲୁରିଆ, ତଳ ବଲୁରିଆ, ମହଲକଣ, ଅମୃତ ମଣୋହି, ଶାନ୍ତିପଡ଼ା, ନୁଆଡିଆ, ଜଲହାକୁଳ ଗ୍ରାମଖଣ୍ଡରୁ ଭିକ୍ଷା କରି ଜୀବନ ନିର୍ବାହ କରିଥାନ୍ତି । ଭିକ୍ଷା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରନ୍ତି ଆଜି କେଉଁଠି ଭିକ୍ଷା ହେବ ସେ ପହଞ୍ଚି ନିଜ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକଟ କରନ୍ତି । ଲୋକେ ଖୁସିରେ ଗ୍ରହଣ କରି ନିଅନ୍ତି । ଭାରି ଚାର ବିଚାରରେ ରୋଷେଇ ହୁଏ। ବାବା ଆବିର୍ଭାବ ହୁଅନ୍ତି । ଘର ବାହାରେ ଦାଣ୍ଡରେ କଦଳୀ ପତ୍ର ଖଣ୍ଡେ ପକେଇ ବସିପଡ଼ନ୍ତି । ଖାଇବା ଜାଗାରେ ପ୍ରଥମେ ପାଣି ସିଞ୍ଚି ପବିତ୍ର କରନ୍ତି ଓ ପରେ ଆନନ୍ଦରେ ଭିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି । ଲୋକଙ୍କ ଭିତରେ ପ୍ରବଳ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଥିଲା ବାବାଙ୍କୁ ଭିକ୍ଷା ପରଷିବାରେ । ସମସ୍ତେ ସମ୍ମାନ ଆଦର କରୁଥିଲେ ।
ଯୋରନ୍ଦା ମେଳା ସମୟରେ ଅଲେଖ ମହିମା ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ଗାଁ ଗଣ୍ଡା ବୁଲୁଥିଲେ । ଏକା ସାଥିରେ କେଇ ବାବା ସଡ଼କପଥରେ ଚାଲୁଥିବା ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ କେଉଁ କେଉଁ ମଠରେ ରାତ୍ରୀଯାପନ କରିବା ଏକ ଚମତ୍କାର ଧାର୍ମିକ ଅନୁଭୂତି ଥିଲା। ଯୋରନ୍ଦାରୁ ଖଇନି ପତ୍ରରେ ତିଆରି ପିକା ଆଣି ଘରେ ଘରେ ବାଣ୍ଟି କିଛି ପଇସା ଯୋଗାଡ଼ କରି ଯୋରନ୍ଦା ମେଳାରେ ବିନିଯୋଗ କରୁଥିଲେ । ଏଥି ପାଇଁ ଆମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭଗବାନ ବାବା ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।
ସମୟ କ୍ରମେ ଅଲେଖ ମହିମା ଧର୍ମର ଲୋକାଦୃତି କମି କମି ଗଲା । ଭଗବାନ ବାବା ଅତି ବୃଦ୍ଧ ଅବସ୍ଥାକୁ ଆସିଲେ । ଶେଷ ସମୟ ରେ ସେ ଅମୃତ ମଣୋହି ମଠରେ ଦେହତ୍ୟାଗ କଲେ କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ସମାଧି ଉପର ରାଇଁଲୋ ମଠରେ ତିଆରି ହେଲା । ଭଗବାନ ବାବାଙ୍କ ତିରୋଧାନ ପରେ ଆଉ ସେମିତି ଅଲେଖ ବାବା ଆମ ଅଞ୍ଚଳରେ ନଜର ଆସିଲେନି ।
କର୍ମଠ, ଧର୍ମ ପରାୟଣ, ଖଞ୍ଜଣି ଭଜନରେ ପ୍ରବୀଣ ଭଗବାନ ବାବା ଏକ ଧାର୍ମିକ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ ଥିଲେ । କୁହାଯାଏ ଯେ, ପିଲାଦିନୁ ତାଙ୍କର ସନ୍ୟାସୀ ପ୍ରତି ଅନୁରାଗ ଥିଲା କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ମା’ ତାଙ୍କୁ କେବେବି ଏହା ହେବାକୁ ଦେଉ ନଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ବିବାହ କରି ଦେଇ ତାଙ୍କ ମନ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପରିବାର ଚେଷ୍ଟା କରି ଥିଲା କିନ୍ତୁ ସେ ବିବାହ ପାଇଁ ମଙ୍ଗୁଳି ହେଉଥିବା ହଳଦୀ ପ୍ରଲେପ ବେଳେ ସେ ହଠାତ ଉଠି ଘର ଛାଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ମା’ ଠାରୁ ଶେଷ ଭିକ୍ଷା ନେବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରି ବିଫଳ ହେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଜନ୍ମ ଆମ ଅଞ୍ଚଳର ବାଟିପଡା଼ ଗାଁରେ ହୋଇଥିବା କୁହାଯାଏ ।
ଆଜି ଭଗବାନ ବାବା ନାହାନ୍ତି । ଦୁଃଖର କଥା ସେ ତାଙ୍କ ଦାୟାଦ ରଖି ପାରି ନଥିଲେ । ମଠ ଶ୍ରୀହୀନ । ଭାଙ୍ଗି ରୁଜି ଭଗ୍ନସ୍ତୁପ । ଖାଲି ରାସ୍ତାପାଖର ସମାଧି ତାଙ୍କ ସ୍ମୃତି ମନେ ପକାଏ ।