ProOdia

ଲେଖା: ଶିଶିର ସାହୁ ମନୋଜ

ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ଆନ୍ଦୋଳନ ଯେତେବେଳେ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବିରୋଧ ହେତୁରୁ ଦିଗହରା ହୋଇଯାଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ଏହା ନବପଥରେ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥିଲା । ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସ୍ଵୟଂ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଓଡ଼ିଆ ସ୍ଵାଭିମାନୀ ସ୍ଵଭାଵ ଜାଗ୍ରତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ଯୋଉ ଚିନ୍ତାଧାରାର ଲୋକଙ୍କୁ ଆଜି ProOdia କୁହାଯାଏ କାରଣ ସେ ସେତେବେଳେ ବି ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ଯେ ତତ୍କାଳୀନ ସର୍ବଭାରତୀୟ ସ୍ତରର ନେତାମାନେ କେଵଳ ଉତ୍ତର ଭାରତ ଉପରେ ହିଁ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡ ଭାରତର ବର୍ମା, ସିଂହଳ ଆଦି ଅଞ୍ଚଳ ପ୍ରତି ସେମେଟା ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉନଥିଲେ (ଏ ଅଞ୍ଚଳ ଗୁଡିକ ସହ ସେସମୟର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନେତାମାନେ ସେତେବେଳେ ସୁଦୃଢ଼ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିପାରି ନଥିଲେ ବୋଲି ଏଗୁଡିକ ଏବେ ଭାରତରେ ନାହାନ୍ତି) । 

ତେବେ ତତ୍କାଳୀନ ମହାଭାରତୀୟ ସମାଜର ଜାତୀୟ ଜାଗରଣରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଅନେକ ଓଡ଼ିଆ ଯୁବକ ଧୀରେ ଧୀରେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଦେଇଥିଲେ । ୧୯୧୮ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଅଧିବେଶନ ସହ ଆଉ ଏକ ଛାତ୍ର ସମ୍ମିଳନୀ କରିବା ପାଇଁ ଶ୍ରୀ ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଛାତ୍ର ମାନେ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ତେବେ ମଧୁବାବୁ ସେମାନଙ୍କ ଏତାଦୃଶ ସ୍ଵେଚ୍ଚାଚାରିତାକୁ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ କରିଦେଇଥିଲେ । ୧୯୧୯ ମସିହାରେ ରାଉଲାଟ ଆନ୍ଦୋଳନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ କରିବେ ବୋଲି ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଘୋଷଣା କଲେ । ଏହି ଘୋଷଣା ଫଳରେ ଦେଶ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମସ୍ତ ଵିଷୟ ଵିଚାରକରିବା ପାଇଁ ଆଗ୍ରହ ଓ ଉତ୍ସାହ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏହି ଦେଶାତ୍ମବୋଧକ ଜାଗରଣ ଫଳରେ ସେ ସମୟର ରକ୍ଷଣଶୀଳ ଓ ଉଗ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟବୋଧଯୁକ୍ତ ନେତୃତ୍ଵ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵରୋତ୍ତୋଳନ ପାଇଁ ଛାତ୍ର ଓ ଯୁବକ ମାନେ ପ୍ରଥମେ ସାହସୀ ହୋଇଥିଲେ । 

ସେତେବେଳେ ସମଗ୍ର ଓଡିଆଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳର ସରକାରୀ ଓ ବେସରକାରୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏ ଧନୀ, ଜମିଦାର ତଥା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ଅଖଣ୍ଡ ପ୍ରତିପତ୍ତି ଥିଲା । ମଧୁବାବୁଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵରୋତ୍ତୋଳନ ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟତାର  ବିରୋଧୀ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଉଥିଲା । ତଥାପି ଯଦୁମଣୀ ମଙ୍ଗରାଜଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କଟକର ଯେଉଁ ଛାତ୍ରମାନେ ପ୍ରଥମେ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵରୋତ୍ତୋଳନ କଲେ ସେମାନେ ତା ପରବର୍ଷ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାରତୀ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆତ୍ଵ ଅପେକ୍ଷା ଭାରତୀୟତା ଉପରେ ଏମାନେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଥିଲେ ଏବଂ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ “ଓଡ଼ିଆ ଜାତିପ୍ରାଣ ଜାଗ୍ରୁତି”ରୁ ଦୂରେଇ ଯାଇଥିଲେ ।  

ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ପ୍ରତି ଵୈରୀଭାବ ପୋଷଣ କରି ଏହି ଛାତ୍ର ଓ ତାଙ୍କ ନେତାମାନେ ୧୯୧୮ ଓ ୧୯୧୯ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଯୋଗଦେବାକୁ ସିଧାସଳଖ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ । ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ସେମାନଙ୍କୁ ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ ସ୍ଵେଚ୍ଛାସେବୀ ଭାବରେ ଯୋଗଦେବାକୁ ଆହ୍ଵାନ କରିଥିଲେ ହେଁ ଅକୃତକାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ମଧୁବାବୁ ଉତ୍କଳମଣିଙ୍କ ଠାରୁ ଏ ବିଷୟରେ ସାହାଯ୍ୟ ଲୋଡି଼ଲାରୁ ସେ ତତକ୍ଷଣାତ୍ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟର ପଣ୍ଡିତ ନୀଳକଂଠ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ସ୍ଵେଚ୍ଛାସେବୀ ଭାବେ କଟକ ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ହେତୁ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ସେ ବର୍ଷ ସୁରୁଖୁରୁରେ ସମ୍ପନ୍ନ ଓ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା । ପରଵର୍ଷ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୯୧୯ରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀର ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଶ ବାର୍ଷିକ ଅଧିବେଶନରେ ସଭାପତିତ୍ଵ କରିବାକୁ ମଧୁବାବୁ ଉତ୍କଳମଣିଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ।

ପ୍ରାର୍ଥନା କବିତାରେ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କର ଭାରତ ଓ ଭାରତୀଙ୍କ ପ୍ରତି ଜାତୀୟତାବୋଧ ସ୍ପଷ୍ଟ ଅନୁଭୂତ କରିହୁଏ

ଭାରତମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଭଗବାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଉତ୍କଳ ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ନିବେଦନ କରି କହୁଛନ୍ତି,
“ଉତ୍କଳ ମାତାର ଅତୀତ ଯଶ 
ବିପୁଳ ବିଭବ ବଳ ସାହସ
ସୁମରିଣ ଫାଟିଯାଏ ହୃଦୟ
ଦେଖି ଅବସ୍ଥାର ଏ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ
ରକ୍ତମାଂସ ଦେହ ଧରି
ଅଧୀର ଆତୁର କିଏ ସେ ନ ହେବ 
ଦେଖି ମାତ୍ର ଏତେ ସରି ସେ”

କିନ୍ତୁ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଥିଲେ ଗଭୀର ଆଶାଵାଦୀ ନେତା ! ଉତ୍କଳର ଜାତୀୟ ଦୁର୍ଗତିରେ ବିଚଳିତ ହେଲେ ହେଁ କାମନା କରି ଶେଷରେ କହିଛନ୍ତି,
“ଘେନି ଅପୂର୍ବ ଉତ୍ସାହ 
ଭାରତର ମହା ଜାତୀୟ ତରଙ୍ଗେ
ମିଶୁ ଉତ୍କଳ ପ୍ରବାହ ଯେ”

ଯେମିତି ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ଭାରତବର୍ଷରେ ହିଂସା ବଳରେ ସ୍ଵାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତ ହେବା କାଠିକର ପାଠ, ସମାନ ଭାବେ 
ଗୋପବନ୍ଧୁ ମଧ୍ଯ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ବିଭିନ୍ନ ଜାତୀୟତାରେ ଛନ୍ଦା ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ProOdia କରିବା ମଧ୍ଯ ଦୁରହ ବ୍ୟାପାର । ତେବେ ଏହି ଜାତୀୟତାର ବାଦବିବାଦ ଭିତରେ ଯେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ଓ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ସ୍ଵପ୍ନ ଧୂଳିସାତ୍ ହୋଇଯାଇପାରେ ତାହା ସେ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ । ତେଣୁ ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଉତ୍କଳୀୟଙ୍କର ତତ୍କାଳୀନ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟତାକୁ ଢାଲ କରି ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଗଠିତ ହେବାକୁ ଯାଉଥିବା ଶକ୍ତିକୁ ସୃଷ୍ଟି ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ଧ୍ଵସ୍ତ କରିଦେଇଥିଲେ । 

ହେଲେ ସ୍ଵାଧୀନତାର ସତୁରି ବର୍ଷ ପରେ ଆମ୍ଭେ ମାନେ ଦେଖୁଅଛୁ ଯେ ଦୂରଦର୍ଶୀ ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ଉତ୍ତର ଭାରତୀୟ ନେତୃତ୍ବ ବିଷୟରେ କରିଥିବା ଅନୁମାନ ବହୁ ପରିମାଣରେ ସଠିକ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଅଛି । ଭାରତରେ ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ଥିତି ପୁଣି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପ୍ରତି ଅନ୍ୟ ଭାରତୀୟଜାତିର ଲୋକଙ୍କ ଘୃଣାତ୍ମକ ବ୍ୟବହାରରେ ଆଦୌ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିନାହିଁ । ବିଭିନ୍ନ ଜାତୀୟତାରେ ଛନ୍ଦି ହୋଇ ପଡି଼ଥିବା ଓଡ଼ିଆ ଲୋକେ ତେଣୁ ଭାଷା ଜାତି ସଂସ୍କୃତି ପାଇଁ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଲଢି ମଧ୍ଯ ତାମିଲ ଲୋକଙ୍କ ପରି ସ୍ଵାଭିମାନୀ ହୋଇ ପାରିନାହାନ୍ତି ଏବଂ ବହୁତ ସମ୍ଭବ କେବେ ହୋଇ ଵି ପାରିବେନି ବୋଲି ସ୍ଵତଃ ଅନୁଭବ ହେଉଅଛି । 

ସଂକ୍ଷେପରେ ଏତିକି କୁହାଯାଇପାରେ, ଆଜିର ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ProOdia ଭାବେ ଗଢ଼ି ତୋଳିବା ପାଇଁ ମହାସ୍ବାଭିମାନୀ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପରି ନେତୃତ୍ୱର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି !

© ଶିଶିର ସାହୁ ମନୋଜ