ଡାକ୍ତର ପ୍ରଳୟ ନାୟକ
କଥା ଭୂଦାନ ଆନ୍ଦୋଳନ କାଳର । ସ୍ଥାନ ବଙ୍ଗ-ଓଡ଼ିଶା ସୀମାନ୍ତର ବାଈପାଟଣା ଅଞ୍ଚଳ ।
ସମାଜରେ ଭୂମିହୀନ ଓ ଜମିଦାରଙ୍କ ଭିତରର ଦୂରତ୍ୱ ମେଣ୍ଟେଇ ଗୋଟେ ସୁସ୍ଥ, ସମ-ସମାଜ ଗଠନର ସ୍ୱପ୍ନ ନେଇ ଆଗେଇ ଆସୁଛନ୍ତି କିଛି ଲୋକ । ପୁରୁଷଙ୍କ ପିନ୍ଧାରେ ଆଣ୍ଠୁ ଲୁଚୁନଥିବା ହାତକଟା ସୁତାରେ ତିଆରି ଛୋଟ ଧୋତି ଓ ଖଦଡ଼ ଚାଦର ଆଉ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦେହରେ ହାତବୁଣା ମୋଟ ଖଦଡ଼ ଛେଦା । ସେଇ ଖଦଡ଼ର ଶାୟା ଓ ଅଙ୍ଗୀ । ସମସ୍ତଙ୍କ ମୁହଁରେ ପଥଶ୍ରମକୁ ତୁଚ୍ଛ କରି ଝଲମଲ ଆଶାର ଔଜଲ୍ୟ । ଅପରୂପ କରୁଣାର ମୂର୍ତ୍ତି ମା’ମାନଙ୍କ କଣ୍ଠରୁ ଧ୍ୱନିତ ରାମଧୁନ । ସେ ଏକ ମହାର୍ଘ ଦୃଶ୍ୟ ।
ସେ ଦଳକୁ ସ୍ୱାଗତ କରୁଥିଲେ ଜଳେଶ୍ବର ଅଞ୍ଚଳର ସମର୍ପିତ ଏକ ଦମ୍ପତି, ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ସୁଧାଂଶୁ ଦାସ ଓ ଶ୍ରୀମତୀ ରେବା ଦାସ । ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶାନ୍ତ, ସୁସଂବଦ୍ଧ ଭାବେ ଆଗେଇ ଆସୁଥିଲେ ସେ ଲୋକମାନେ । ଆଜିର ଶୋଭାଯାତ୍ରା ଭଳି ଅସଂସ୍କୃତ ସ୍ଲୋଗାନ ନଥିଲା, ନଥିଲା ରାସ୍ତା ବନ୍ଦ କରି ଅହଂବିଷରେ ଉବୁଟୁବୁ ଭାଷଣ । ସମସ୍ତେ ଆସୁଥିଲେ ଏକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାରେ ଯାଉଥିବା ଦଳଟେ ଭଳି । ଏ ଯାତ୍ରା ଯେମିତି ତାଙ୍କ ପୂଜା । ଭାଷଣ ଯେମିତି ତାଙ୍କ ଆରାଧନାର ମନ୍ତ୍ରଉଚ୍ଚାର ।
ରାସ୍ତାର ଦୁଇ ପାଖର ପ୍ରାନ୍ତର, ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖାର ତୀର ପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଜନସମୁଦ୍ର । ଜୟଘୋଷରେ ମୁଖରିତ ଗଗନ ପବନ । ଯୋଡହସ୍ତରେ ଆଗେଇ ଆସି ଗୋଟେ ଜାଗାରେ ଅଟକିଲେ ଅଭିଯାତ୍ରୀର ଦଳ । ଆଜି ଏଇଠି ଜନସଭା ଓ ବିଶ୍ରାମ ।
ସେ ଦଳରେ ଥିଲେ ଜଣେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁନ୍ଦରୀ ମହିଳା । ଚେହେରା ଦ୍ୟୁତିମନ୍ତ । ଦେହର ରଙ୍ଗ ସୁଗୌର । ମୁହଁରେ ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ମାତୃତ୍ୱ ଓ ଆଭିଜାତ୍ୟର ଛଟା । ସେ ବିଶ୍ରାମ ନେଉଥିଲେ ଗୋଟେ ବିଦ୍ୟାଳୟର କୋଠରୀରେ । ପାଖରେ ନଥିଲେ କେହି । ଏକାକୀ ସେ କାନି ପାରି ଗଡ଼ିପଡ଼ିଥିଲେ ଦଣ୍ଡେ ।
ହା ହତୋସ୍ମି….! ଯୁଗେ ଯୁଗେ ମଣିଷ ଭିତରେ ବିଦ୍ୟମାନ ଯେଉଁ କାମର ବିଷ, ସେଥିରେ ଦଗ୍ଧ ନରକୁଳକଳଙ୍କ ଲୋକଟିଏ ପଶି ଆସିଲା ସେ କୋଠରୀ ଭିତରକୁ । ତାର ପାଦଶବ୍ଦ କିମ୍ବା ତା ବିକୃତ ଚେତନା-ସମ୍ଭୁତ ବିଷ-ବଳୟର ପ୍ରଭାବରେ ଭାଜିଗଲା ଦେବୀଙ୍କର ତନ୍ଦ୍ରା । ଆଖି ଖୋଲି ମୁଣ୍ଡରେ ଓଢଣା ଟାଣିନେଇ ସେ ସିଧାଚାହିଁଲେ ସେ ଲୋକଟି ଆଡ଼େ । ଆଖିରେ ତାଙ୍କର ଫୁଟି ଉଠିଲା ଅନନ୍ତ କରୁଣା-ସମ୍ଭୁତ ବିଷାଦ ଆଉ ଝରିପଡ଼ିଲା ଦୁଇଧାର ଲୁହ, ଛାତି ଥରେଇ ବାହାରି ଆସିଲା ଗୋଟେ ଦୀର୍ଘଶ୍ଵାସ !
ଅଟକି ଗଲା ଲୋକଟିର ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଥିବା ପାଦ । ନତ ହେଲା ଦୃଷ୍ଟି । ସହସା ତା’ ମୁହଁରୁ ବାହାରି ଆସିଲା ଦୁର୍ବୋଧ୍ୟ ଚିତ୍କାର ଏକ । ତୀବ୍ର ଗତିରେ ସେ ଧାଇଁ ପଳେଇଲା ତା’ ଘରକୁ । ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟରେ ଲୋକେ ଚାହିଁଥିଲେ ତା ଆଡ଼େ, କିଛି ବୁଝି ନପାରି । ଧାଇଁଲେ ଦେବୀଙ୍କ କୋଠରୀ ଆଡ଼େ । ଦେବୀ ବସିଥିଲେ ଆଖିରେ ଆଖିଏ ଲୁହ ଓ କୋହ ନେଇ ।
କାମାନ୍ଧ ଲୋକଟି ଘରେ ଯାଇ ଜ୍ୱର ପୀଡ଼ିତ ହେଲା ଆଉ ଅଳ୍ପଦିନରେ ତେଜିଲା ସଂସାର । ଏମନ୍ତ ଯାହାଙ୍କର ମାତୃତ୍ବର ତେଜ, ଅଜେୟ ସତୀତ୍ଵ, ତାଙ୍କୁ ଜାତି ଆଉ କୋଉ ନାମରେ ଡାକନ୍ତା ଯେ . . ! ତେଣୁ ତାଙ୍କୁ ଦେଲା “ମାଆ”ର ସର୍ବୋତ୍ତମ ସମ୍ବୋଧନ । ଶ୍ରୀମତୀ ରମାଦେବୀ ଚୌଧୁରୀର ପ୍ରଲମ୍ବିତ ପ୍ରଶସ୍ତିମୟ ନାମରୁ ସେ ଉନ୍ନୀତ ହେଲେ ଜାତିର ସମ୍ବୋଧନରେ କେବଳ ମାଆକୁ . . “ମାଆ ରମାଦେବୀ”କୁ . . !