ଲେଖା: ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ସିଂହ
ଗୋଟେ ପାଖରେ କଣ୍ଟିଲୋର ନୀଳମାଧବ ଓ ଅନ୍ୟ ପାଖରେ ରତ୍ନଗିରି ପାଦଦେଶରେ ଥିବା ଭଟ୍ଟାରିକା ଦେଵୀପୀଠ ଆଉ ମଝିରେ ମହାନଦୀର ସୁ-ବିସ୍ତାର ବକ୍ଷ l ମହାନଦୀର ଉତ୍ପତ୍ତି ସ୍ଥଳରୁ ସାଗର ବିଲୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁଦୀର୍ଘ ଯାତ୍ରା ପଥରେ ଏହି ବଡମ୍ବାଠାରେ ହିଁ ନଦୀର ଶଯ୍ୟା ବୋଧହୁଏ ସବୁଠୁ ଅଧିକ ଚଉଡ଼ା ଓ ବିସ୍ତିର୍ଣ୍ଣ l
ମା’ ବୃହଦମ୍ବା ବା ଭଟ୍ଟାରିକା ଦେଵୀପୀଠରୁ ନଦୀ ଆରପାଖେ ଥିବା ନୀଳମାଧବଙ୍କ ମନ୍ଦିର ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୁଏ ଆଉ ନୀଳମାଧଵଙ୍କ ମନ୍ଦିରରୁ ନଦୀ ଏପାଖରେ ଥିବା ଅଭୟଦାୟିନୀ ଭଟ୍ଟାରିକା ଦେଵୀଙ୍କ ଦେଉଳ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୁଏ l
ରାଇଜର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଶକ୍ତିପୀଠ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମା’ ଭଟ୍ଟାରିକା ପୀଠ ଅନ୍ୟତମ l ମା’ ଏଠାରେ ଅଭୟଦାୟିନୀ, ସିଦ୍ଧି ପ୍ରଦାୟିନୀ ଓ କଲ୍ୟାଣମୟୀ l
କିମ୍ବଦନ୍ତୀ କହେ ପିତା ଜମଦଗ୍ନିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବା ପାଇଁ ସହସ୍ରାର୍ଜୁନ ସହିତ ଯୁଝିବା ପୂର୍ବରୁ ଭଗବାନ ପର୍ଶୁରାମ ଏଠାରେ ଜଗଦଜନନୀଙ୍କୁ ଆରାଧନା କରିଥିଲେ l କୁହାଯାଏ ଏହି ରତ୍ନଗିରି ପର୍ବତରେ ହିଁ ପର୍ଶୁରାମଙ୍କ ହାତରୁ ପର୍ଶୁ ଭୂମିରେ ଖସି ପଡ଼ିଥିଲା ଅତଏବ ଏଠାରେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ କୌଣସି ଅଲୌକିକ ଶକ୍ତି ଥିବାର ଆଭାସ ପାଇଥିଲେ ଭଗବାନ ପର୍ଶୁରାମ l
ରତ୍ନଗିରି ପାହାଡ଼ ଉପରେ ଭଗବାନ ପର୍ଶୁରାମ ମା’ ଆଦିଶକ୍ତିଙ୍କୁ ଆରାଧନା କରିଥିଲେ l ଆଉ ପର୍ଶୁରାମଙ୍କ ତପସ୍ୟାରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ମା’ ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରକଟ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଅଭୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ସହିତ ଧନୁ ଓ ତୀର ଅର୍ପଣ କରି ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧାନ ହୋଇ ଯାଇଥିଲେ l ମା’ଙ୍କୁ ନ ପାଇ ତାଙ୍କ ସ୍ୱରୂପକୁ ଭଗବାନ ପର୍ଶୁରାମ ଏକ ପଥର ଉପରେ ତୀର ମୁନରେ ଅଙ୍କନ କରି ପୂଜାର୍ଚନା କରିଥିଲେ l
ତୀର ମୁନରେ ଅଙ୍କିତ ପାଷାଣ ପ୍ରତିମା ହିଁ ମା’ଙ୍କ ସ୍ୱରୂପ ରୂପେ ଭଟ୍ଟାରିକା ନାମରେ ତ୍ରେତୟା ଯୁଗରୁ ପୂଜାପାଇ ଆସୁଛନ୍ତି l ଏହି ପୀଠଟି ପର୍ଶୁରାମ ପୀଠ ରୂପେ ମଧ୍ୟ ଜନମାନସରେ ପରିଚିତ l ମା’ ଭଟ୍ଟାରିକା ଏଠାରେ ଅଭୟଦାୟିନୀ, ସିଦ୍ଧିପ୍ରଦାୟିନୀ ଆଉ କଲ୍ୟାଣମୟୀ ଜଗତଜନନୀ l
~ ନୀଳମାଧଵ ~
ଜଗନ୍ନାଥ ସଂକୃତିରେ ନୀଳମାଧବଙ୍କ ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରେ l ରାଜା ଇନ୍ଦ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ, ବିଶ୍ୱାବସୁ, ଲଳିତା, ବିଦ୍ୟାପତି ଓ ନୀଳମାଧବଙ୍କୁ ନେଇ ଥିବା ସୁନ୍ଦର ଆକ୍ଷ୍ୟାୟିକା ଆମ ସଭିଙ୍କୁ ପ୍ରାୟ ଜଣା l ଏଣୁ ନୀଳମାଧଵଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି ଅଧୁରା l ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ଓ ନୀଳମାଧଵ ଏକ ଓ ଅଭିନ୍ନ l
ମହାନଦୀ କୂଳରେ ଥିବା କଣ୍ଟିଲୋ ଗ୍ରାମର ସବୁଜ ବନାନୀଘେରା ବ୍ରହ୍ମlଦ୍ରି ପାହାଡ଼ ଉପରେ ନୀଳମାଧବଙ୍କ ମନ୍ଦିର ଦଣ୍ଡାୟମାନ l ପାଦଦେଶରେ ମହାନଦୀ, କୁଆଁରିଆ ଓ କୁସୁମି ନଦୀ ପ୍ରବାହିତ l ପ୍ରୟାଗର ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମରେ ବେଣୀମାଧବ ପୂଜା ପାଉଥିବା ବେଳେ ଏଠାକାର ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମରେ ଇନ୍ଦ୍ରନୀଳ ନୀଳମାଧବ ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି l
ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପରି ଏ ମନ୍ଦିରରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଦେବଦେବୀଙ୍କ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ଆଉ ରୀତିନୀତିରେ ମଧ୍ୟ ସମାନତା ଥିବା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ l ମନ୍ଦିର ଚାରିପାଖରେ ଚାରିଗୋଟି ଦ୍ୱାର ରହିଛି l ମନ୍ଦିର ପ୍ରାଚୀର ପାଖରେ ଛିଡ଼ା ହେଲେ ନଦୀ ଆରପାରିରେ ମା’ ଭଟ୍ଟାରିକା ପୀଠ ମନ୍ଦିର ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ l
କଂସା-ପିତ୍ତଳର ବାସନକୁସନ ଓ ଘଣ୍ଟ ଘଣ୍ଟା ପାଇଁ ଏହି କଣ୍ଟିଲୋ ଗ୍ରାମର ମଧ୍ୟ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ରହିଛି l ଏହି ଦୁଇଟି ଦେବସ୍ଥାନକୁ ବର୍ଷର ସବୁ ସମୟରେ ବୁଲି ଯାଇହେବ l ମାତ୍ର ବର୍ଷା ଦିନରେ ଟିକେ ସତର୍କ ରହିବା ଭଲ l
