ପ୍ରଥମ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ

ଲେଖା: ଦେଵ ତ୍ରିପାଠୀ

କାଇଁ କେଉଁ କାଳର କଥା ! ଅବକ୍ଷୟମୁଖୀ ସମାଜକୁ ସୁସ୍ଥ ସଂହତ ରଖିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ତଥା ମୂଲ୍ୟବୋଧର ବାର୍ତ୍ତା ସଂଚରିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ରାମାୟଣ ଅଭିନୟ ପାଇଁ ଉତ୍କଳୀୟ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଦିନେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ଆଖଡ଼ାଘର ! ‘ମହାଭାରତ’ର ପଟ୍ଟଭୂମି ଓ ଚରିତ୍ର ବଡ଼ ବ୍ୟାପକ ଓ ଜଟିଳ ଥିବାରୁ ତା’ର ଖଣ୍ଡିତ ଅଂଶକୁ ନେଇ ଗୀତାଭିନୟ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଥିଲା । କାବ୍ୟ ଓ ଛନ୍ଦର ଦେହଳୀ ଭେଦ କରି ସଂଳାପଧର୍ମୀ ନାଟକ ଆସିଲା ବହୁପରେ, ତେବେ ବହୁକାଳ ଧରି ଐତିହାସିକ ବିଷୟବସ୍ତୁ ମଣିଷକୁ ଆଚ୍ଛନ୍ନ କରି ରଖିଥିଲା । ମାତ୍ର ମୁକ୍ତମଞ୍ଚର ପରିକଳ୍ପନା ଓ ମନୋରଞ୍ଜନର ଆବଶ୍ୟକତା ନେଇ ଅଭିନୟର ଧାରା କେଉଁ ଯୁଗର, ଶତାବ୍ଦୀ ଶତାବ୍ଦୀ ବ୍ୟାପୀ ପରୀକ୍ଷା । ନ ହେଇଥିଲେ ଖଣ୍ଡଗିରିରେ ମହାମେଘବାହନ ଐର ଖାରବେଳ ପଥର କଟାଇ ମଞ୍ଚ ଗଢ଼ି ନ ଥାନ୍ତେ !

ସମୟ ସୁଅରେ ରାଜାଙ୍କ ଟିଣଖଣ୍ଡାରେ କଳଙ୍କି ଲାଗିଗଲା, କଳଙ୍କି ଲାଗିଗଲା ସଂସ୍କୃତିରେ, ରାମଲୀଳା, ଭରତଲୀଳା, କୃଷ୍ଣଲୀଳା, ପ୍ରହ୍ଲାଦ ନାଟକ ଇତ୍ୟାଦିର ରାଜାମାନଙ୍କ ଶାସନର ଅବସାନ ଘଟି ଇଂରାଜୀ ସିନ୍ ପକା ମଞ୍ଚର ସମୟ ଆସିଲା ! ୧୮୮୭ ମସିହାରେ କଟକରେ ରାଧାକାନ୍ତ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ ଭାବେ ପ୍ରଥମ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ ସ୍ଥାପିତ ହେଲା । ୧୮୯୪ ମସିହାରେ ବାଲୁବଜାର ରେ ସ୍ଥାପିତ ହେଲା ମ୍ୟାଗ୍ନେଟିକ ଥିଏଟର, ୧୮୯୫ରେ ଖଡ଼ିଆଳ ମହାରାଜା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ ବୀରବିକ୍ରମ ଥିଏଟର, ୧୮୯୭ରେ ଗଞ୍ଜାମ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିରେ ସ୍ଥାପନ ହେଲା ପଦ୍ମନାଭ ରଙ୍ଗାଳୟ ଓ ୧୮୯୮ରେ ବିନୋଦବିହାରୀ ଠାରେ ବୀଣାପାଣି ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ ସ୍ଥାପିତ ହେଲା ।